Huế là một hiện tượng đặc biệt trong lịch sử phát triển đô thị Việt Nam: từ một vùng đất biên viễn nổi danh là xứ “ Ô Châu ác địa” biến thành một trung tâm đô thị và văn minh mới của người Việt trên con đường Nam tiến từ thế kỷ 17 – 18, trở thành kinh đô của đất nước thống nhất trong suốt thời Nguyễn ở thế kỷ 19 và nửa đầu thế kỷ 20, rồi thành cố đô cuối cùng còn được bảo lưu nguyên vẹn nhất tại Việt Nam
Theo đánh giá của nhiều nhà nghiên cứu, cho đến nay cố đô Huế vẫn là một trong những đô thị có quỹ kiến trúc di sản giàu có nhất không chỉ trong phạm vi khu vực Đông Nam Á. Hiện nay, Thừa Thiên Huế có 902 di tích lớn nhỏ trong đó quần thể di tích cố đô đã được công nhận là Di sản văn hóa thế giới có 16 cụm di tích (nay được mở rộng lên thành 32 cụm di tích và đã được công nhận là Di tích đặc biệt cấp quốc gia), hơn 100 di tích cấp quốc gia và di tích cấp tỉnh … nhưng điều quan trọng nhất là tính nguyên vẹn có hệ thống của các di sản. Ít có nơi nào như ở Huế vẫn còn bảo tồn được gần như hoàn hảo một hệ kiến trúc thành trì pha trộn phong cách truyền thống và phong cách phương Tây; một hệ cung điện độc đáo với điện, đình, lầu, các, lang, tạ mái ngói màu …. ; một hệ đàn miếu với đủ cả đàn Nam Giao, đàn Xã Tắc, đàn Sơn Xuyên, miếu thờ Tổ, miếu thờ Thần ... ; một hệ lăng tẩm mái ngói mầu với quy mô to lớn và phong cách độc đáo; một hệ thống cầu cống, thủy đạo cổ vẫn vận hành qua hàng thế kỷ; một hệ thống vườn cung đình tập trung tinh hoa nghệ thuật làm vườn của cả đất nước; ngoài ra là hệ thống hành cung, chợ búa; hệ thống phủ đệ ngoi mau, nhà vườn phân bổ gần như đều khắp trong khu đô thị cổ.
Hòa quyện và tôn vinh thêm cho các di sản vật thể đó là cả một kho tàng văn hóa phi vật thể đồ sộ. Bên cạnh Nhã nhạc cung đình đã được tôn vinh là Kiệt tác di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại, Huế còn có cả hệ thống lễ hội cung đình với Lễ Tế Nam Giao, tế Xã Tắc, tế hưởng ở miếu Tổ, nghi thức đại triều, Lễ truyền lô, Lễ Ban sóc … các loại hình nghệ thuật cung đình như Tuồng cung đình, múa cung đình vẫn còn được bảo tồn hay đủ cơ sở để bảo tồn và phục hồi. Huế còn cả hệ thống lễ hội và nghệ thuật dân gian phong phú, hệ thống làng nghề thủ công truyền thống độc đáo, nghệ thuật ẩm thực tinh tế ….
Công cuộc bảo tồn di sản cố đô Huế trong suốt 20 năm qua đã hội tụ sức mạnh, quyết tâm , ý chí và tình yêu của bao nhiêu người Việt Nam và bạn bè quốc tế. Đó là một ành trình đầy gian khó nhưng cũng thật vinh quang. Sau 20 năm trở thành Di sản thế giới, cố đô Huế đang có sự hồi sinh mạnh mẽ, rất nhiều di sản đã được cứu vãn, bảo tồn và phục hồi, vẻ đẹp xưa như đang trở lại nhưng lấp lánh dưới một ánh hào quang mới – hào quang của thành phố di sản, thành phố Festival đặc trưng của Việt Nam.
Huế ngày nay đã trở thành một địa chỉ du lịch nổi tiếng trên thế giới, được mệnh danh là điểm không thể không đến nếu bạn muốn hiểu về Việt Nam.
